2024 оны УИХ-ын сонгуулиас хойш 1 жил хоёр сар буюу 423 хоног өнгөрлөө. Энэ хугацаанд МАН сонгуулийн мөрийн хөтөлбөрөө хэрэгжүүлж эхэлсэн байх ёстой. Гэвч өнөөдөр МАН-ын мөрийн хөтөлбөрийн биелэлт, хэрэгжилтийн талаар тодорхой мэдээлэл алга байна.
Өнгөрсөн хугацаанд Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийн АН, ХҮН-тай хамтарсан Засгийн газар огцорч, Г.Занданшатар Ерөнхий сайдаар томилогдсон.
Удахгүй МАН, АН-ын Их хурал болж намын дарга нараа өөрчлөх, солих асуудал шийдэгдэх байх. Гэхдээ энд нэг зүйл огт яригдахгүй байна.
Иргэд сонгогчид та бид УИХ-ын сонгуульд оролцож саналаа өгөхдөө тухайн намын, жишээ нь МАН-ын мөрийн хөтөлбөрт итгэж саналаа өгсөн. Үүний Үндсэн дээр МАН парламентын 126 суудлаас олонхи болж 68 суудал авсан. Энэ дагуу Засгийн газраа байгуулан ажилласан. Үүнийг өөрөөр хэлбэл МАН-ын мөрийн хөтөлбөрөө хэрэгжүүлээд 1 жил 2 сар боллоо гэсэн үг.
Гэвч өнөөдөр хэн ч намын мөрийн хөтөлбөрийн тухай ярихгүй байна.
Зүй нь бол намын их хурлын өмнө МАН-ын дарга Л.Оюун-Эрдэнэ, МАН-ын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Я.Содбаатар нар сонгуулиас хойш “нэг жилийн хугацаанд МАН сонгуулийн мөрийн хөтөлбөртөө заасан ийм тийм ажлуудыг эхлүүллээ, хэрэгжүүллээ, хэрэгжих боломжийг бий болголоо, үүний тулд Засгийн газар дээр ийм бодлого шийдвэр гарлаа” гэх зэргээр тайлангаа олон нийтэд мэдэгдэж тайлбарлах ёстой.
МАН-ын даргаар өдгөө ажиллаж байгаа Л.Оюун-Эрдэнэ, МАН-ын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Я.Содбаатар нарын хувьд ч нэг талаас МАН-ын даргын хувьд хийсэн ажлаа намын гишүүддээ тайлагнах, нөгөө талаас эрх баригч намын даргын хувьд МАН-ын мөрийн хөтөлбөрийг өнгөрсөн нэг жил гаруйн хугацаанд хэрхэн хэрэгжүүлж эхлүүлснээ сонгогч түмэнд мэдээлэх үүрэгтэй.
Түүнийг нь МАН-ын Их, Бага хурлын гишүүд, жирийн сонгогчид, сошиал хэрэглэгчид сонсож түүнд үнэлэлт дүгнэлт өгөх ёстой.
Харамсалтай нь МАН дотор ч, Монголын улс төрийн соёлд ч ийм хандлага үгүйлэгдэж байна.
Түүнчлэн МАН-ын дүрмийн 24.3-т “УИХ-ын сонгуульд МАН олонх болсон бол МАН-ын даргыг Ерөнхий сайдад нэр дэвшүүлнэ” гэсэн заалт бий.
Энэ дагуу 2024 оны сонгуульд МАН олонхи болж, намын дарга Л.Оюун-Эрдэнэ Ерөнхий сайдад нэр дэвшин УИХ-аар томилогдон ажилласан ч 11 сарын дараа буюу 2025 оны 6 сард огцорсон.
Энэ тохиолдолд Засгийн газрын тухай хууль, МАН-ын дүрэмд заасанчлан парламентад олонхийн суудалтай МАН-аас, Ерөнхий сайдаар Г.Занданшатарын нэрийг дэвшүүлж УИХ-аар баталж, Ерөнхий сайдаар томилсон.
Нэгэнт Ерөнхий сайдаар ажиллаж байгаа Г.Занданшатар МАН-ын дүрэмд заасанчлан МАН-ын даргын сунгаанд орох нь зүйн хэрэг. Өмнө нь Ерөнхий сайдаар ажиллаж эхэлсний нь дараа түүнийг МАН-ын Их хурлаараа “батламжилж”, МАН-ын даргаар сонгож байсан тохиолдол С.Баяр, Сү.Батболд, У.Хүрэлсүх, Л.Оюун-Эрдэнэ нарт тохиолдож байсан юм билээ.
МАН-ын Их хурал нь зөвхөн дарга сонгох, фракцын тэмцлийн талбар биш, МАН-ын сонгуулийн мөрийн хөтөлбөрийн хэрэгжилтэд үнэлэлт дүгнэлт өгөх, иргэдийн өмнө хүлээсэн амлалтаа хэр биелүүлж байгаагаа тайлагнах талбар байх ёстой.
Ингэж чадвал улс төрийн хариуцлага дээшилж, намын дотоод ардчилал ахина. Харин МАН тайлангүй, дүгнэлтгүй Их хурал бол зөвхөн даргаа сонгохын төлөөх нам доторхи фракциудын “хайрцаглал” төдий болно.
Ц.Мөнх
Amlalt.mn
