Оюун санаа, үнэт зүйлээрээ эх оронч Цоодолын Хуланг хорьжээ. Нийгэм өмөөрч байна. Бүтээсэн, бичсэн нь эх орончийн тул нийгмийн санамжид тэр агуулгаараа хоногшиж түмэн олон түүнийг эх орныхоо эсрэг юм хийх үндэсгүй гэж үзэн, шүлэг бүтээлээс нь ишлэн өмөөрч байна. Түүнд итгэж байгаа нь илт байна.

Харин Харилцаа холбооны Н.Учрал сайд өчигдөр УИХ дээр Ц.Мөнх-Оргилд загнуулдаг асуудалд хүмүүс таагүй хандаж байна. Хуучны хуучин, хуучин бууны хугархайн хувьд Ц.Мөнх-Оргил гишүүн хэлж байна лээ, Учралаа, ааг омгоо дараа, энэ хууль чинь арай л түргэн явж байна, дутуу гуцуу байна гээд, Ё.Баатарбилэг ч бухимдан энэ агуулгаар хандаж байна лээ. Тэдний зөв.

Н.Учрал минь уурсан биеэ зовоож хэрэггүй ээ. Ард түмэн чинь энэ улсаа сайн сайхан байгаасай, эрх, төр баригсад маань эвлэг байгаасай гэж хүсээд маш их удаж байна. Нийгмийн сүлжээнд саар тал байх ч сайн тал нь нэн их.

Сануулж хэлэхгүй аваас сайн засаглал ч ялзардаг гэдэг шүү дээ. Өөрийн чинь ийнхүү зүтгүүлээд байгаа хүний эрхийг хамгаалах агуулгатай хууль чинь, төрдөө, түмэндээ үгээ хэлэгсдийг л хорьж боох асуудал “баадагнасан” хууль байх шиг байна.

Үүнийгээ тун эвтэй аятайхан, зөв хийхгүй бол болохгүй ээ гээд хашир Х.Нямбаатар сануулж байх шиг харагдсныг бодох хэрэгтэй.

Зарчмын шүүмжлэл, хов живийг ялгаад ухаантайхан хууль гаргах хэрэгтэй ээ, Н.Учрал сайд аа. Мөн өчигдөр Уул уурхайн Ж.Ганбаатар АИ92 бензинийг дахин нэг жил татваргүй болгох тогтоол ярьж байхад чухал мэдээлэл өгсөн. Хассуурийн Ганхуяг асуулаа л даа. Түлшээ хэзээ хийх юм бэ, Ганбаа сайд аа гээд.

Ганбаа хариуд 25, 26 оны үед төлөв буй гэх. Ямар ч итгэл алга. Ганхуягийн зөв шүү дээ, тэртээ гурван жилийн дараа ашиглалтад орох гэж байгаа түлшний үйлдвэрээс өмнө бага оврын үйлдвэрүүд хэрэгтэйг тэр хүн мэдээд байна шүү дээ. Тэгэхэд л гишүүд нь, Идэрбатаас эхлээд хуурамч шатахуун гээд л, өөрсдөө томъёолоод, өөрсдөө хуурамч шатахуун хийж үзсэн хүмүүс шиг завхарсан юм яриад байх юм.

Ш.Адьшаа гишүүний санаачилсан, түлшний түүхий эдийг татваргүй оруулах хуулийн төслөө татахгүй бол, “арьсыг нь хуулна” ухааны юм Сайнбаяр гэнэ үү , нэг хүн бас нэг телевизийн дэлгэц дээр агсраад сууж байна. Энэ улсад маань эмх журам, эх зах байна уу. Уул уурхайн Ганбаа Анандбазартай муудалцсан бололтой. Мэдээ байна лээ, сайтад.

Ганбаа Анандыг өөрийн нь бизнестэй, эрх ашигтай юманд ингэж хутгалдаж болохгүй, зарчимтай байх хэрэгтэй, уурласныг нь өөрөөс нь асуу гэж хэлсэн байна лээ. Анандбазар бодвол баахан загнаа юм байгаа биз. Ганбаатар бизнесийн ёс зүй, сахилга батыг түүнд заагаад өгөх хэрэгтэй.

Ганбаа сайд хэлэх хэрэгтэй. Жижиг боомтуудаар дүүрэн машинаар оруулж ирж байгаа бензинүүдэд чинь л жинхэнэ хуурамчийн агуулга, чанарын будангуйрал байгаа шүү гэдгийг нэг мөр шалган УИХ-даа хяналт шалгалтын сонсгол хийх хэрэгтэй.

Д.Амарбаясгалан, Б.Жавхлан нар хүүхдүүдийнхээ мөнгийг шууд хадгалаад байгаа учраас олголтоос хассаан гэсэн утгатай үгийг хэлээд нийгмийн шүүмжлэлт бороонд байна. Аргагүй дээ. Хэнийг ч ялгаж үл болох Үндсэн хуулийн заалтаа ард түмэн мэдээд байна. Үндсэн хуулиа энэ янзаараа өөрчилж чадах нь уу даа, Амарбаясгалан дарга минь. Ж.Мөнхбат дарга чинь мөнөөх Зөвлөлдөх зөвлөл дээр “Үндсэн хуулийг бүхэлд нь өөрчлөх буюу хянан үзэх шаардлагатай гэж үзэж байна уу” гэж асуулгын томъёолол хийгээд Зөвлөлдөхийнхөн олонхиороо дэмжсэнийг гишүүн Ц.Мандхайхатан эсэргүүцэж, түүнийг дэвшүүлсэн “Бодлогод залуусын хяналт” төрийн бусынхан эргүүлэн татахаа мэдэгджээ.

Мандхайхатан Мандухай хатан шиг байна. Зөв. Үндсэн хуулийг тогтворгүй байдалд оруулж, Ардчилсан Үндсэн хуулийг Ардчилсан бус Үндсэн хууль руу чиглүүлэх агуулгыг Ж.Мөнхбатын дээрх томъёолол шууд илэрхийлж байна гэжээ. Спикер Г.Занданшатараа, Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнээ, энэ бүхнийгээ анзаарч ажиллаач ээ.

Нэг л хачин сэрэмжгүй цаг үе үргэлжлээд байна шүү дээ. Үндсэн хуулинд өөрчлөлт оруулах тухай ярьж байгаа болохоос бүхэлд нь шинэ Үндсэн хууль батлуулах тухай хэн ярьсан юм. Эрх баригчид Зөвлөлдөх зөвлөл гэж дүр эсгэсэн зөвлөл байгуулаад ард түмний нэр барьж төрийн эрхийг сэм булаах арга сэдэв үү.

Зөвлөлдөх зөвлөлийнхөн асуулга гаргана, улстөрчид оролцохгүй гэсэн яалаа. Нүүрсний хулгайгаа нуух гээд шинэ юм гаргаж ирэв үү. Тэр солих гэж санаархаад байгаа Үндсэн хуулийн шинэ төсөлд чинь “Ерөнхийлөгч Ерөнхий сайдыг санал болгож томилуулна” гэсэн агуулга туссан байгаа. Энэ хэний эрх ашиг вэ. Гагцхүү парламентат зарчмаа хамгаална гэдэг биш билүү!

З.БАЯРАА