Олон нийтийн сүлжээнд хүний эрхийг хамгаалах хуулийг олон нийт, ард түмэн мөчир найлзуураар нь задлан бичиж, илэрхийлэл, хор хохирол, санамж дагалдахуун гээд бүх талаас нь шинжилж, оролцоогоо хангаж байна.

Ардчилал төгс бус ч, одоодоо төгс боловсронгуй нь энэ нээлттэй, үг хэлэх индэртэй, эрх чөлөөтэй байгаа явдал гэдгийг эрх баригчид, хууль тогтоогчид эрхбиш анзаарч суугаа байлгүй дээ.

Н.Учралыг урагдтал шүүмжилж байна. Залуу сайд шазуур зуун батлуулсан, одоо шазуур зуун шүүмжлүүлж, бас хуулиа сурталчилж байгаа ч, олон нийтийн ширхэглэсэн шүүмжлэлд хариу бяд бүх талаар дутаж байх шиг. Агуулга, үзэл санаа, хуулинд багтааснаа харахаар, ард түмний нэхээд байгаа эрх чөлөөлөг үндэслэл олдохгүй байгааг нийтээрээ л харж байна. Эр зоригтой байгаа Н. Учралд талархах хэрэгтэй. Учирсан, учруулсантайгаа ингэж зууралдаж байж жинхэнэ Учрал болох нь ойлгомжтой.

Гэтэл Н.Учралын араас Д.Амарбаясгалангийн "зэс цухуйлаа". Хоёр гуравхан хоногт МАН-ын дөчин гишүүн бярдан баталсан энэ хуулийг Засгийн газрын хэрэг эрхлэхийн сайд Д.Амарбаясгалан УИХ-ын “гал тогооны эзэн” Л. Өлзийсайханд яаралтай горимоор хэлэлцэн батлуулах чиглэлийг бичгээр үүрэгдсэнийг олон нийт өчигдөр нийгмийн сүлжээнд гаргалаа.

Албан бичиг дээрээ Тамгын газрын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга ч гэсэнгүй, зүгээр л УИХ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга гээд тавьжээ. Ингэхээр УИХ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга УИХ-ын гишүүдээс дээр байгаагаар ойлгогдохоор байна.

Нам, төрийн эрхийг хамтатган барихаар хүн ингэж авирладаг, бяралхдаг юм байлгүй дээ. Ц.Мөнх-Оргилоос эхлээд хууль хурдан байна, түргэдэж байна гэж зөндөө хэлсэн. Гэвч намын дээр, Засгийн дээр он удаан суусан хүн ингэж цаагуураа бярдан эл хуулийг батлуулсан болохыг ард түмэн харчихлаа.

Төрийн дээд эрхийг эзэгнэгч Г.Занданшатар Монгол банкны дарга нарт нэг бол ажлаа хий, нэг бол бизнесээ хий гээд тодорхой хэлсэн. Г.Занданшатар дарга одоо энэ үгээ Д.Амарбаясгалан даргад хэлэх хэрэгтэй.

Нэг бол Генсекээ хий, нэг бол Засгийнхаа гал тогоог бариа гээд. Д.Амарбаясгаланг намынхан нь их магтдаг байсан. Хоёр гурван сонгууль дараалан ялууллаа гээд. Хөл толгойгоо алдаад л. Амараа дарга ч одоо намаа, төрөө гоё болгоноо гээд толгой өндийх завгүй ажиллаж байнаа гээд намын гал тогоо хавийн залуус шогшироод л. Тэр цуурай нь нийгмийн баримжаатай жирийн иргэдэд ч очсон. Намаа цэвэр болгох нь, засаглалын хуваарлилтаа ч зөв болгох нь, эмэгтэйчүүдээ шийдвэр гаргахад тэнцүүлэх нь, сонгуулиа холимог болгох нь гээд л. Гэвч энэ бүхэн хийгдээгүйн улмаас өнөөдөр дөчин их наядын хулгайтай, намын олон нөхөд нь дөрвөн зуун жаран нэгт сууж байна. Д.Амарбаясгалан Шинэ үндсэн хууль захиалаагүй гээд тодорхой хэллээ.

Намбарын Энхбаяр болохоор Ерөнхийлөгч, Ерөнхий сайд байсан хүмүүс УИХ-д томилогддог болно, зургаан жилээр шүү, бас намайг УИХ-д оруулахгүй байгаа болохоор ингэж Үндсэн хууль бичиж батлуулах замаар орох гэж байна ухааны юм яриад сууж байна.

Цахиагийн Элбэгдорж хэллээ. Би гишүүн болмооргүй байнаа гэж. Хүсээгүй, ёсгүй эрхийг эдлэхгүй ээ гэж эрх чөлөөтэй хэлж байна.

Адъяагийн Ганбаатар хэлж байна. Социал демакрот. Хоцрогдсон Туркменстанаас хуулахдаа хүрдэг мөн гамшигаа гэж халагласан харагдсан.

Ингээд энэ улсын чинь эрүүл саруул бүхэн, ард түмэн, иргэн бүр эх орныхоо эрх баригчдад сануулга мэдээгээ өгөөд байна шүү дээ.

Д.Амарбаясгалан дарга минь та, одоо, саяын хүний эрхийг нийтийн сүлжээнд хамгаалах хуулийг хэдхэн хоноод мөрдүүлэх цаг хугацааны хайчийг Монгол түмэндээ бэлэглэж байгаа шигээ, нам төрийг тослон барьж байгаа дээрээ, тогтолцооны өөрчлөлтөө тодорхой хийж, сонгуулийн холимог тогтолцоогоо батал, жендерийн тэгш эрхээр төр барихыг хуульчил, төлөөлөх эрхийн мандататнуудыг олшруулан ханга.

Хамгийн түрүүнд ялзарсан намаа шинэчлээ, шилэн, эрүүл болго. Шударга хөдөлмөрөөс татсан санхүүтэй болго.

Нүүрснийхэн чинь хууль шүүхийнхэнийг худалдаж авчихаад хэргээ шийдүүлэхгүй байна. Н.Энхбаяр чинь Шугарыгаа гишүүн болгоод, одоо өөрөө гишүүн болно гэнэ. Ө.Энхтүвшин, Н.Энхболд, Ц.Нямдоржийн чинь хөвүүд дэд сайд, төрийн нарийн, дипломат дарга нар болон эрийн цээнд хүрчээ.

Үе залгамжлан үнэнхүү төгөлдрөөр нам төрийг сэлгэн эдэлж байна. Дашзэвэг гэдэг хүн жирийн сайхан ард байсан байх. Жирийн ардын хүү Амарбаясгалан минь, жигтэй ах нар чинь ийм замаар зуун жилтэй намыг чинь “төгөлдөржүүлж”, төлбөршүүлж иржээ.

Маргааш өөрийн чинь дээр хөвүүд нь суух болно. Шугар одоо ч сууж л байна. Хүндээ биш юм аа. Засаглалаа зөв удирд, зөв болго, нам төрийг хослон баригч Д.Амарбаясгалан сайд аа.

Ардын хүү Амарбаясгалан ард түмэндээ ээлтэй баймаар байна.

З. БАЯРАА

Amlalt.mn