УИХ 2022 оны зургадугаар сарын 17-ны өдөр Зөвшөөрлийн тухай хуулийг баталсан бөгөөд уг хууль өнөөдрөөс /2023.01.01/ хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж эхэллээ.
Зөвшөөрлийн тухай хууль хэрэгжиж эхэлснээр Аж ахуйн үйл ажиллагааны тусгай зөвшөөрлийн тухай хууль (2001) хүчингүй болж улмаар төрийн эрх бүхий байгууллагуудаас баталсан олон төрлийн журмаар зохицуулагдаж байгаа бүх тусгай зөвшөөрөл болон бусад зөвшөөрлийг нэгтгэж нэгдсэн нэг тогтолцоог бий болгох юм.
Одоогийн байдлаар ойролцоогоор 914 тусгай болон бусад зөвшөөрөл байгаа нь Зөвшөөрлийн тухай хууль хүчин төгөлдөр болсноор 363 болж багасах ба бизнес эрхлэгчдийн дарамт ачааллыг бууруулах юм.
Тухайлбал урьд нь дэлгүүр шинээр нээхэд 28 төрлийн зөвшөөрөл авдаг байсан бол шинэ хуулиар хоёр төрлийн зөвшөөрөл аваад л иргэн үйл ажиллагаагаа эхлүүлж болох юм байна.
Зөвшөөрлийн тухай хууль нь тодорхой төрлийн харилцаанд үйлчлэхгүй. Эдгээрт газар өмчлөх эрх, виз болон оршин суух зөвшөөрөлтэй холбоотой харилцаа, оюуны өмчийн эрхүүд, жагсаал цуглаан хийх, сүм хийд болон шашны байгууллага үүсгэн байгуулах, олон улсын болон гадаад улсын төрийн бус байгууллагын салбар, төлөөлөгчийн газар үүсгэн байгуулах зэрэг орно.
Онцлох өөрчлөлтүүд
Зөвшөөрлийн тухай хуулийн дагуу зөвшөөрлийн зорилго, олгох нөхцөл, үйл ажиллагааны онцлог болон эрсдэлийн түвшнээс нь хамааруулан хоёр ангилалд хуваасан.
Тусгай зөвшөөрөл
Зөвшөөрлийн тухай хуулийн 8 дугаар зүйлийн 8.1-т тусгай зөвшөөрөл олгох эрх бүхий этгээд болон эдийн засгийн үйл ажиллагааны ангиллаар нь тусгай зөвшөөрлийг жагсаах байдлаар тусгасан. Ерөнхийдөө, энэхүү тусгай зөвшөөрлийн нарийвчилсан жагсаалтыг гаргахдаа Аж ахуйн үйл ажиллагааны тусгай зөвшөөрлийн тухай хуульд (2011) заасан үйл ажиллагаануудыг оруулснаас гадна тухайлсан хуулиар бий болгон зохицуулж байсан тусгай зөвшөөрлүүдийг мөн нэгтгэж өгсөн.
Тусгай зөвшөөрөл олгохоос татгалзсан шийдвэр гарсан тохиолдолд зургаан сарын дотор дахин хүсэлт хүлээн авахгүй байхаар хуульчилсан тул бизнес эрхлэгчид тусгай зөвшөөрөл авах хүсэлт гаргахдаа сайтар бэлтгэх шаардлагатай болсон байна. Зөвшөөрлийн тухай хуулиар эрх бүхий байгууллагуудад зөвшөөрөл эзэмшигчид зөвшөөрлийн хугацаа дуусахаас 45 хоногийн өмнө мэдэгдэх үүргийг хуульчилсан.
Энгийн зөвшөөрөл
Тусгай зөвшөөрөл болон энгийн зөвшөөрөл хоорондын гол ялгаа нь тухайн эрхлэх үйл ажиллагааны эрсдэл болон Зөвшөөрлийн тухай хуульд заасны дагуу байгалийн баялгийг ашиглаж байгаа эсэхээс шалтгаалж байна. Одоогийн байдлаар энгийн зөвшөөрөл нь өөр өөр хууль тогтоомж, дүрэм журмаар зохицуулагдаж байгаа бөгөөд Зөвшөөрлийн тухай хууль нь энгийн зөвшөөрөлтэй эрхлэх аж ахуйн үйл ажиллагааны жагсаалтыг гаргаж өгснөөр бизнесүүд тухайн үйл ажиллагааг Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт эрхлэхэд зөвшөөрөл шаардагдах эсэхийг шалгах боломжийг бий болгож байгаа юм.
Харин тусгай эсхүл энгийн зөвшөөрөл эзэмшигч нь зөвшөөрлийн хугацааг сунгуулах хүсэлтийг зөвшөөрлийн хугацаа дуусахаас 30-аас доошгүй хоногийн өмнө гаргана. Тусгай эсхүл энгийн зөвшөөрөл эсэхээс хамаарч хугацаа сунгуулах өргөдлийг ажлын 10-12 хоногийн дотор шийдвэрлэхээр байна. Хэрвээ эрх бүхий байгууллага нь хуульд заасан хугацаанд тусгай зөвшөөрөл сунгуулах өргөдөлд хариу өгөөгүй бол зөвшөөрлийн анх олгосон хугацаагаар сунгасанд тооцно.
Хууль хэрэгжиж эхэлснээр иргэн, аж ахуйн нэгжид учирдаг хүндрэл дарамт багасаж, давхардал хийдэл арилна гэдгийг хууль санаачлагч УИХ-ын гишүүн С.Бямбацогт онцолжээ.
Тэрбээр, Энэ тухай өөрийн цахим хуудсандаа “Дөрвөн жилийн өмнө нэр бүхий гишүүдийн хамтаар санаачилсан Зөвшөөрлийн тухай хууль хэрэгжиж эхэллээ.
Аливаа зөвшөөрөл авлига авах шалтаг, ард иргэдийг дарамтлах далим байж хэрхэвч болохгүй.
Тухайлбал, өмнө нь найман нэрийн дэлгүүр нээхийн тулд 28 төрлийн зөвшөөрөл авдаг байсан бол шинэ хуулиар хоёр төрлийн зөвшөөрөл авч, бизнесээ эхлүүлэх боломжтой боллоо.
Түүнчлэн 200 байсан зөвшөөрлийн тоо 1,600 болж, найм дахин нэмэгдсэнийг энэ хуулиар 365 болгосон. Ингэснээр төрийн дарамтыг тав дахин багасгаж байна.
Зөвшөөрлийн хууль иргэн, ААН-д эдийн засгийн эрх чөлөөг нь авчирна гэдэгт итгэж байна” хэмээн бичжээ.
