Спикер Г. Занданшатар илэрхийлсэн. Эрх баригч бүлгийн дарга Д.Тогтохосүрэн ярьсан. Парламентын гуравдагч суудалт намын дарга Т.Доржханд мөн илэрхийлсэн. Эдгээр хүмүүсийн нийгэмд өгч байгаа хандлага эдүгээ буй Үндсэн хуулиа илүү сайн болгох, төгөлдөржүүлэн тунхаглах явдал байна.

Хоёргүй утгаар, хэлбэрэлтгүй агуулгаар ийнхүү нотолцгоолоо. Юун Шинэ Үндсэн хууль, тэр тухай яриа огт бүү ярь гээд “хэлчихлээ”. Нөгөө талд эмхлэгдэггүй Ардчилсан нам эвээ олж, Лувсаннямын Гантөмөрийг даргаар нь сонгогдсоныг Дээд шүүх тамга дарчихлаа. Ийм явдлуудын дэвсгэр дээр залгаад Зөвлөлдөх санал асуулга зөв, зөрөөгүй, ажил хэрэгч, зохион байгуулалттай өрнөж байгаа байдлыг Монголын нийт ард түмэн ажиглаж байна.

Ажиглахаас аргагүй, нэн ажиглахаас аргагүй. Ард түмний ажиглалтын эхэнд хэн хүнгүй Парламентын ардчиллаа мөнх хамгаалах үзэл санаанд нэгдмэл байгааг дээр дооргүй толгой мэхийн хүндэтгэн үзэж байна. Тэр тусмаа өнөөгийн дэлхий дахинд Ардчилал өөрөө сорилт бэрхшээлтэй тулгарч, олон улс, хүн төрөлхтөнд ард түмнээсээ асууж, агуулга, хандлагаа зөвшин тодорхойлдог эн жишгээр бид энэ санал асуулгаа явуулж байна аа гэж хууль тогтоохын дарга тодорхой хэлсэн байна.

Нийгмийн бүхий л анги давхарга, бүх хүмүүсийн илэрхийллийг солонгоруулан энэхүү санал асуулгыг явуулж байна. Нэг үгээр хэлбэл ард түмэн хэрхэн Үндсэн хуулийн өөрчлөлтөд хандаж байна гэдэгт ширхэглэн мэдэх бүхий ойлголтуудыг “базан” төвлөрүүлж , чиг луужингаа тодорхойлж байна гээд нэн тодорхой тодотгож. Зүйтэй ээ.

Ингэж бүхий л хүрээгээ, хүн зоноо, ард түмнийхээ уушиг зүрхний ховдол хуниас, оюун бодлын нь мэлмийнд буй бүхнийг ингэж ойлгож Үндсэн хуулиа өөрчлөх учиртай. Олон нийт, ард түмэн өнөөдөр нийгмийн шударга ёсыг чинхүү эрж байгаа юм. Ард иргэдийн амьдрал сайнгүй. Бодит дэвшил гарахгүйн шалтгаануудыг бид эрсээр, Үндсэн хууль дээрээ ирчихээд байгаа. Юуны өмнө УИХ-ын гишүүдийн тоог нэмэх нь бодьтой. Нэг жижиг тойрог буюу, мажаротор сонгуулийн хуульчлал дор гишүүд тойргийг эзэмшдэг, усалдаг, худалдан авдаг, төрийг удаанаар “унах” байдал зэрэг нь нийт ард түмний үзэл санаа, сонголтын төлөөлөл огт болж чадахгүйн дээр, засаглалын завхралын эх үндэс болж байгаа юм.

Нийт сонгогчдын дөчин хувийн саналыг аваад үнэмлэхүй засаглана гэдэг бол хүлээн зөвшөөрөөгүй хүний дээр гарч суухтай адил энгийн ойлголт. Бүх ард түмэн сонгуулийнхаа үнэн сонголтыг мэдэрч, үл харамсах агуулгаар төлөөллөөрөө дамжуулж төрөө барихын утга нь сонгуулийн холимог систем, ард түмний сонголтын илэрхийлэл болсон гишүүдийн тоог нэмэх засагдлаар бүрдэх юм.

Үүнийг Ардын замын залуус, наяад оныхон оройлон зүтгүүлж , асуудлыг шийдэх чин эрмэлзэлтэйгээр урагшилж байгаад мэхийх нь ононо.

Гэхдээ үүнийг хийлгэхгүй байх санаа бүхий улс төрийн хуучинсаг хэсэг бас байгааг ард түмэн гярхай анзаарч байна. Тэд бүх цаг үед эрх мэдэлтэйгээ байх, эрхэм гишүүнээрээ үлдэх сонирхолтой байгаа ажиглагдана.

Үндсэн хуулийг өөрчлөх урь, хөдөлгөөн явц дор зохисгүй эрх ашиг, жишээлбэл, сонгогдолгүйгээр эрх барих агуулгатай заалт хүртэл хавчуулсаныг ард түмэн эгдүүцэн шүүмжилж байгаа нь хараа цэцэн буйн илэрхийлэл.

Зөвлөлдөх санал асуулгын оночийг тиймэрхүү явуургүй зальхай хандлагат “хуурамч төслийн “ тухай мэдээлэл зэрэг муухай харагдуулах гээд байгаа болохоос бус том агуулгаараа нийтээрээ зөв л шинжицгээж байх шиг ээ.

Өнөөдөр парламентэд хориодхон гишүүн суугаад хууль баталж байгааг бид харж байна. Энэ байж болшгүй. Хорин гишүүн гэдэг бол үнэний, чин үнэний, худалдагдахгүйн баталгаа биш. Тиймийн тул гишүүд илүү олноор гурван сая дөрвөн зуугаа өвчөөр төлөөлөн төрөө удирдах нь Монголын дархлаа. Парламентын тунхаглал.

Чанартай, боловсролтой, дэлхийн түвшинд улсаа удирдах залуусын төр барих шийдлийн төлөө Зөвлөлдөх зөвлөл илүү төгс ажиллах хэрэгтэй. Улалжлалын гайхамшгийг эс гээх нь мэдээжийн. Тэр бол нандин суурь.

Зөвлөлдөх зөвлөлийн “замыг” ард иргэд шинжиж, зөвийн тухай сэтгэл уужирч, хэлж ярьж, эрх баригчиддаа сануулан, сайныг амлуулан гарцаагүй биелүүлүүлэх нь Монголчуудын онцгой эрх ашиг. Зөвлөлдөх зөвлөлийн үйл ажиллагаанд зөвийн цагаан оршиг.

Энэ бол ард түмний даяар хүсэл эрмэлзэлийн тунхаг.

З.Баяраа

АМЛАЛТ.МН