Ичих нүүрээ элгэнд наана гэж үг байдаг. Өдгөө улс төрчид ичих нүүрээ элгэндээ бус, түүнээс ч доогуур наажээ.

Монголын хөдөөгүүр дүүрэн ач буянаа гайхуулсан, аймаг, улсын аваргуудад шагнал гардуулсан УИХ-ын гишүүд хөлхөлдөцгөөн, цахим орчноор дүүрэн тэдний зураг. Шагнал гэдэг зүйл эзнээ олох ёстой. Тэр дундаа шагнагдах үндэслэл бүр тодорхой, нийгэм болоод оюун санаанаас үнэлгээ нь тов тод байх учиртай.

Өнөөдөр бол, улсын аварга малчдад шагнал гардуулахын үндэслэлд нэн өөрчилмөөр зүйл олон байна. Малын тоо гэдгээр л гол шалгуур болгож байгаа.

Гэтэл хэрэг дээрээ Монгол орны малын тоо байж болох хэмжээнээсээ хэтэрч, бэлчээрийнхээ доройтолд хүргэж, үүний улмаас улс орноороо цөлжиж, аргаа ядаад Монгол Улсын Ерөнхийлөгч НҮБ-д очиж тэрбум мод тарих манлайллыг үзүүлж, зорьж яваа.

Тийн атал, цөлжилтийг нэмэгдүүлж, бэлчээрийн талхлалыг үүсгэн доройтуулсаар, зөвхөн малын тоо толгой хөөцөлдөж байгаа малчдаа "малаа өсгөлөө" гээд шагнаад байх нь оносон зөв биш харагдах.

Нэг үгээр хэлбэл бэлчээр талхлах малын тоо толгойг өсгөлөө гэж шагнадаг зарчим үйлчилж байна.

Нөгөө талаас малчин хүн өөрийнхөө хувийн малыг л өсгөсөн болохоос төрийн малыг, нэгдлийн малыг өсгөөгүй байлтай.

УИХ-ын гишүүд бол нэг ч гэсэн малчинд худлаа ч гэсэн инээж үзэгдэх, төр засгаас шагнасныг нь уламжлан малийх л хамгийн зүтгүү үндэслэл мэтгээ болсон. Ийм л урвуу хамааралтай явцгааж байгаа улс даа.

Зүй нь бол улсын аварга малчны болзол шалгуурын гол үндэслэл нь малынхаа үүлдэр угсааг яаж сайжруулсан, бэлчээрээ хэрхэн зөв ашигласан, нөхөн сэргээлтийг хэрхэн сайн хийсэн, хэдэн хүнийг малжуулсан, нийгмийн хариуцлагын хүрээнд ямар ажил хийсэн, сум орон нутагтаа ямар үлгэр дуурайлал үзүүлсэн зэргээр хэмжигдэх ёстой байгаа юм.

Малчин хүн өөрийн малаа өсгөсөн буян байгаа юм байж, зүтгэл байгаа юм байж. Тэгвэл малынхаа иддэг бэлчээрийн гарцыг яаж, ямар технологиор хэрхэн нэмэгдүүлэв, хэрхэн хил бүсээ зөв хянаж өөрийн эзэмшилдээ үлгэр жишээ үзүүлэв гэдгээр л эхний шалгуурыг тогтоомоор байгаа юм даа.

Гэтэл тийм үндэслэл огт барилгүй, Засгийн газрын нэг яамны Газрын дарга, мэргэжилтэн төлөөлөл болоод гардуулчих шагналыг УИХ-ын гишүүд барьж очин, гэгээнтэн нирвааны дүрээр явах бол ичнэ гэхэд дэндүү ичмээр үйлдэл.

Ядарсан, маш доод түвшний сэтгэлгээтнүүд, зарчмыг ер тоодоггүй бүдүүн, илүү эрхтэй “гахайнууд” болохыг харуулсан л явдал. Өөр юу ч биш. Үүнийг моралын сүйрэл гэж байгаа юм. Ёс зүй, сэтгэлгээний төгс ядуурал л гэхээс өөр тодорхойлолтгүй.

Б.ГАРЬД

Amlalt.mn