Шударга ёсны “сүүдэрт нуугдсан” төр
Огноо
Унших
5 минут 44 секунд
Шударга ёсны “сүүдэрт нуугдсан” төр
Нийтлэсэн огноо:

Шударга ёсны “сүүдэрт нуугдсан” төр

Нийгмийн үндсэн тулгуур багана болсон шударга ёс өнөөдөр манай нийгэмд хамгийн их үгүйлэгдэж байна. Ардчилсан нийгэмд шударга ёс бол хуулийн өмнө бүх иргэн эрх тэгш байх зарчим бөгөөд үнэн, хариуцлага, ёс суртахуун дээр тогтдог. Гэвч манайд энэ үнэт зүйлс алдагдаж, ардчилал нь зөвхөн дүр эсгэх хэрэгсэл болон хувирчээ.

Үндсэн хууль болон бусад органик хуулиудад шударга ёсыг тунхаглан бичсэн байдаг ч бодит амьдрал дээр энэ нь цаасан дээрх үг төдий л үлдэх болсон. Үнэнийг гуйвуулж, хариуцлагаас зугтаж буй албан тушаалтнуудыг хууль, шүүхийн байгууллага нь ил цагаан хаацайлдаг болсон нь иргэдийн шударга ёсны талаарх итгэлийг үндсээр нь ганхуулж байна.

Сонгуулийн үеэр “шударга ёс тогтооно” гэж амлаж гарч ирдэг нэр дэвшигчид эрх мэдэлд хүрэнгүүтээ амлалтаа мартаж, бүр амласныхаа эсрэг ажиллах нь бараг хэвийн үзэгдэл мэт болов. Энэ байдал нь төрийн нэр хүндийг унагаж, иргэдийн улс төр, сонгуульд оролцох идэвх буурахад хүргэж байна.

Шударга ёс ярьж гарч ирсэн улстөрчид өөрсдөө давхар стандарт тогтоож, хууль дүрмийг зөвхөн энгийн иргэдэд хамаатай мэт ойлголтыг бий болгож буй нь тун аюултай. Ардчилал бол иргэдийн эрх чөлөөний баталгаа хэдий ч “Дүр эсгэсэн ардчилал нь дарангуйллаас ч хор хөнөөлтэй” гэдэг нь өнөөдөр улам бүр тодорч байна.

Шударга бус тогтолцоо нь зөвхөн нийгэм улс төрийн орчинд бус эдийн засаг, бизнесийн салбарт ч хорт нөлөө үзүүлж байна. Төрийн тендер, худалдан авалт гэх мэт томоохон боломжууд зөвхөн дарга нар, тэдний хамаарал бүхий этгээдүүдийн компаниудад зориулагдаж, “цүнх баригчид”, ар өвөрт нь гүйгсэд л төрөөс ажил авдаг болсон. Хуулийн дагуу шалгаруулалт явуулж, чадварлаг гүйцэтгэл хийх ёстой тендерүүд халтуурын чанартай, зардлаа хэд нугалсан, үр ашиггүй ажил болон хувирч байна. Тэр хэрээр татвар төлөгчдийн мөнгө “салхинд хийсэж” байна гэсэн үг.

Ардчилалын гол илэрхийлэл болсон шударга өрсөлдөөн, төрөөс хараат бус зах зээлийн зарчим устаж, бүх зүйл “дарга”-аас хамааралтай болох хандлага газар авчээ. Татварын орлогоор төсөв бүрдүүлдэг томоохон хувийн хэвшлийн байгууллагууд хүртэл “даргатайгаа зөвшилцөнө”, “даргыг дэмжинэ” гэх уур амьсгалыг түгээж буй нь эрүүл нийгмийн шинж биш юм.

Энэ бол иргэншсэн, хуульд захирагддаг төрийн оронд нэг хүний сонирхолд суурилсан, “дарангуйлал”-ын тогтолцоо үүсэж байгаагийн дохио.

Монгол Улсын ардчиллын индекс, 2024 оны байдлаар

Төрийн алба, бизнес, боловсрол, эрүүл мэнд гээд нийгмийн бүхий л салбарт хууль ёсноос илүү “хамаарал”, “танил тал”, “дарга дагаж гүйх” хандлага давамгайлж эхэллээ. Нэгэнт хууль бус аргаар амжилтад хүрсэн “түүхүүд” давамгайлж, шударгаар хөдөлмөрлөсөн иргэдийн оролдлого үнэгүйдэх болсон нь залуусын дунд төрд үл итгэх, цөхрөх, эсвэл шударга бус тоглоомын дүрмэнд дасах уур амьсгалыг бий болгож байна.

Монгол Улсын Эрх зүйн засаглалын индексийн шалгуур үзүүлэлтүүдэд авсан оноо болон эрэмбэ, 2016, 2020, 2024 онуудад

Харамсалтай нь шударга ёс “уланд гишгэгдэж”, жилээс жилд “ухарч” байгаа нь зөвхөн бидний өнөө маргаашийн асуудал биш, харин системийн, гүнзгий суурь шалтгаантай хямралын эхлэл болох тал руугаа хэлбийчихлээ.

Шударга бусыг үгүйсгэдэг ардчилсан тогтолцоонд өссөн залуу үеийнхэн аажимдаа “сүүлийн жилүүдэд төрд, нийгэмд давтагдаж байгаа шударга бус байдлыг байх ёстой жам ёсны зүйл” мэт хүлээн зөвшөөрөх нь ХАМГИЙН АЮУЛТАЙ.

Энэ бол нийгмийн ухамсрын гажуудал, иргэншлийн доройтол гэсэн үг.

Иргэд шударга ёсны төлөө дуугарч, хяналт тавихгүй бол энэхүү завхарсан тогтолцоо улам гүнзгийрч, улс орон нь “төр нь хууль үйлчлэхгүй хэсэг бүлэгт үйлчилдэг, олонх нь дуугүй дагадаг” хэлбэрийн хагас авторитар дэглэмд гулсаж орно. Тэгвэл хожим эрхээ нэхэх гэж тэмцэхэд хэтэрхий оройтсон байх болно.

Иймд шударга ёсыг сэргээхийн тулд дараах хэд хэдэн алхмыг бодитойгоор хэрэгжүүлэх шаардлагатай байна.

Монголчууд эрт цагаас “ёс суртахуунгүй төр удаан тогтнодоггүй” хэмээн сургасаар ирсэн. Өнөөдөр бид түүхэн хариуцлагын өмнө ирээд байна — шударга ёс гэдэг ганц хүний хэрэг биш, харин нийт нийгмийн ухамсар, тэвчээр, шаардлага, тэмцлийн үр дүн юм.

Тиймээс Монгол Улсад шударга ёс зөвхөн тунхаг төдий бус, хэрэгждэг зарчим болохын тулд нийгмийн бүх хүрээний хариуцлагатай оролцоо, иргэдийн идэвхтэй хяналт, хуулийн байгууллагуудын хараат бус, мэргэжлийн ажиллагаа зайлшгүй шаардлагатай байна.

Amlalt.mn

Ц.Мөнх

Хууль гууль болсон нийгэмд “үнэн” үнэгүйдэж байна
Хууль гууль болсон нийгэмд “үнэн” үнэгүйдэж байна
 
УИХ-ын гишүүн, Боловсролын сайд П.Наранбаярыг сайдаас нь чөлөөлж, УИХ-ын гишүүн Ж.Галбадрахын хамтаар эргүүлэн татахыг шаардах нь  шударга ёсонд нийцнэ
УИХ-ын гишүүн, Боловсролын сайд П.Наранбаярыг сайдаас нь чөлөөлж, УИХ-ын гишүүн Ж.Галбадрахын хамтаар эргүүлэн татахыг шаардах нь шударга ёсонд нийцнэ
Сэтгэгдэл (0)
Анхаар!
Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууныг баримтална уу. Ёс бус сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Мэдээний сэтгэгдэлд хариуцлага хүлээхгүй. !!!
 
 
УИХ-ын гишүүн, Боловсролын сайд П.Наранбаярыг сайдаас нь чөлөөлж, УИХ-ын гишүүн Ж.Галбадрахын хамтаар эргүүлэн татахыг шаардах нь  шударга ёсонд нийцнэ

УИХ-ын гишүүн, Боловсролын сайд П.Наранбаярыг сайдаас нь чөлөөлж, УИХ-ын гишүүн Ж.Галбадрахын хамтаар эргүүлэн татахыг шаардах нь шударга ёсонд нийцнэ

Ерөнхий сайд Г.Занданшатар гадаад улсаас Монгол Улсад суугаа дипломат болон олон улсын байгууллагын суурин төлөөлөгчийн газруудын тэргүүн нартай уулзлаа

Ерөнхий сайд Г.Занданшатар гадаад улсаас Монгол Улсад суугаа дипломат болон олон улсын байгууллагын суурин төлөөлөгчийн газруудын тэргүүн нартай уулзлаа

Нийслэлийн хэмжээнд эхний ээлжийн 40 байршилд их багтаамжийн зогсоол барина

Нийслэлийн хэмжээнд эхний ээлжийн 40 байршилд их багтаамжийн зогсоол барина

МБШТ- Гандантэгчэнлин хийдийн 320 хүүхдийн суудалтай сургуулийг ирэх 9 дүгээр сард ашиглалтад оруулна

МБШТ- Гандантэгчэнлин хийдийн 320 хүүхдийн суудалтай сургуулийг ирэх 9 дүгээр сард ашиглалтад оруулна

“Эхлэл брэнд” ХХК-д 3150 ам.метр газрыг үйлчилгээтэй орон сууц зориулалтаар эзэмшүүлэх гэрчилгээг гардууллаа

“Эхлэл брэнд” ХХК-д 3150 ам.метр газрыг үйлчилгээтэй орон сууц зориулалтаар эзэмшүүлэх гэрчилгээг гардууллаа

Төсвийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөлд хийсэн аудитын дүгнэлтийг танилцууллаа

Төсвийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөлд хийсэн аудитын дүгнэлтийг танилцууллаа

Нархан хотхоноос “Home Plaza” хүртэл 430 метр нийтийн эзэмшлийн зам талбайг чөлөөлж, явган хүний замыг өргөтгөн, стандартад нийцүүлнэ

Нархан хотхоноос “Home Plaza” хүртэл 430 метр нийтийн эзэмшлийн зам талбайг чөлөөлж, явган хүний замыг өргөтгөн, стандартад нийцүүлнэ

НИТХ-ЫН ДАРГА А.БАЯР: ЗАМЫН ЗАСВАР, ЗАМ ХААСАН ТАЛААРХ МЭДЭЭЛЛИЙГ ИРГЭДЭД ГАР УТАСНЫ МЕССЕЖЭЭР ИЛГЭЭХ БОЛОН GOOGLE MAP-Д ТОГТМОЛ ОРУУЛАХ ХЭРЭГТЭЙ

НИТХ-ЫН ДАРГА А.БАЯР: ЗАМЫН ЗАСВАР, ЗАМ ХААСАН ТАЛААРХ МЭДЭЭЛЛИЙГ ИРГЭДЭД ГАР УТАСНЫ МЕССЕЖЭЭР ИЛГЭЭХ БОЛОН GOOGLE MAP-Д ТОГТМОЛ ОРУУЛАХ ХЭРЭГТЭЙ

“ЭРДЭНЭС ТАВАНТОЛГОЙ“ ХК 32 МЯНГАН ТОНН БАЯЖУУЛСАН КОКСЖИХ ЧАНАРГҮЙ НҮҮРС АРИЛЖЛАА

“ЭРДЭНЭС ТАВАНТОЛГОЙ“ ХК 32 МЯНГАН ТОНН БАЯЖУУЛСАН КОКСЖИХ ЧАНАРГҮЙ НҮҮРС АРИЛЖЛАА

Эрхэм жолооч та автомашины агааржуулалтын хоолой, самбарт наалдсан нарийн тоос, нян бактерыг  “88” авто машины угаалгын газарт ирж арилгуулаарай...

Эрхэм жолооч та автомашины агааржуулалтын хоолой, самбарт наалдсан нарийн тоос, нян бактерыг “88” авто машины угаалгын газарт ирж арилгуулаарай...

Б.Хишигжаргал:2026 онд УНТЭ-ийн “Эс, эд эрхтэн шилжүүлэн суулгах төв” ашиглалтад орсноор эмчилгээ, үйлчилгээгээ өргөн хүрээнд үзүүлэх боломж бүрдэнэ

Б.Хишигжаргал:2026 онд УНТЭ-ийн “Эс, эд эрхтэн шилжүүлэн суулгах төв” ашиглалтад орсноор эмчилгээ, үйлчилгээгээ өргөн хүрээнд үзүүлэх боломж бүрдэнэ

УИХ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Б.Баасандорж Олон улсын парламентын холбооны төлөөлөгчдийг хүлээн авч уулзлаа

УИХ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Б.Баасандорж Олон улсын парламентын холбооны төлөөлөгчдийг хүлээн авч уулзлаа

ХЭДХ: Гадаад улсад зорчиж буй, ажиллаж, амьдарч байгаа иргэдийн эрхийг хамгаалах чиглэлээр шийдвэр гаргав

ХЭДХ: Гадаад улсад зорчиж буй, ажиллаж, амьдарч байгаа иргэдийн эрхийг хамгаалах чиглэлээр шийдвэр гаргав

УЛААНБААТАР ХОТЫН 176 УУЛЗВАР, ГАРЦ, АВТО ЗАМЫГ ИЖ БҮРЭН КАМЕРЖУУЛЖ, 10 ТӨРЛИЙН ЗӨРЧЛИЙГ AI АШИГЛАН ИЛРҮҮЛНЭ

УЛААНБААТАР ХОТЫН 176 УУЛЗВАР, ГАРЦ, АВТО ЗАМЫГ ИЖ БҮРЭН КАМЕРЖУУЛЖ, 10 ТӨРЛИЙН ЗӨРЧЛИЙГ AI АШИГЛАН ИЛРҮҮЛНЭ

“МИНИЙ МӨРӨӨДЛИЙН ХОТ-2040” УРАЛДААНЫ ШИЛДГҮҮД ТОДОРЛОО

“МИНИЙ МӨРӨӨДЛИЙН ХОТ-2040” УРАЛДААНЫ ШИЛДГҮҮД ТОДОРЛОО

Д.Амгалан: Энэ жил наадмаар зөвхөн ААН-үүдэд хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээний зөвшөөрөл олгож, эмх цэгцтэй зохион байгуулна

Д.Амгалан: Энэ жил наадмаар зөвхөн ААН-үүдэд хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээний зөвшөөрөл олгож, эмх цэгцтэй зохион байгуулна

Олон хүүхэд төрүүлж өсгөсөн эхийг урамшуулах тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг өргөн мэдүүлэв

Олон хүүхэд төрүүлж өсгөсөн эхийг урамшуулах тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг өргөн мэдүүлэв

Үндэсний их баяр наадмын тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг өргөн мэдүүллээ

Үндэсний их баяр наадмын тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг өргөн мэдүүллээ

Т.АНУЖИН: БИ ЭХ ОРНЫХОО БАЙГАЛИЙН САЙХНЫГ, ХАМТ БАЙГАА ХҮМҮҮСЭЭ ИЛҮҮ ТАНЬЖ МЭДМЭЭР БАЙНА

Т.АНУЖИН: БИ ЭХ ОРНЫХОО БАЙГАЛИЙН САЙХНЫГ, ХАМТ БАЙГАА ХҮМҮҮСЭЭ ИЛҮҮ ТАНЬЖ МЭДМЭЭР БАЙНА

“ЭХ ОРОНЧ СУРАГЧ” ХӨТӨЛБӨР ХЭРЭГЖИЖ БАЙНА

“ЭХ ОРОНЧ СУРАГЧ” ХӨТӨЛБӨР ХЭРЭГЖИЖ БАЙНА

Г.Занданшатар: Дарга нарын тоог цөөлж, цомхон, чадвартай, үр ашигтай дарамт шахалтгүй хариуцлагатай төрийн бүтцийг бий болгоно

Г.Занданшатар: Дарга нарын тоог цөөлж, цомхон, чадвартай, үр ашигтай дарамт шахалтгүй хариуцлагатай төрийн бүтцийг бий болгоно

Х.Нямбаатар: Хороо, дүүргүүд нийтийн эзэмшлийн зам талбайг чөлөөлөх, хогийн дундын цэгүүдийг бий болгоход ахицтай ажилласан байна

Х.Нямбаатар: Хороо, дүүргүүд нийтийн эзэмшлийн зам талбайг чөлөөлөх, хогийн дундын цэгүүдийг бий болгоход ахицтай ажилласан байна

Нийслэлийн ерөнхий боловсролын 15 дугаар сургуулийн өргөтгөлийн барилгын ажил 75 хувьтай үргэлжилж байна

Нийслэлийн ерөнхий боловсролын 15 дугаар сургуулийн өргөтгөлийн барилгын ажил 75 хувьтай үргэлжилж байна

Нийслэлийн хэмжээнд хөрөнгө оруулалт, бүтээн байгуулалтын ажлыг бүх шатандаа эрчимжүүлэх үүрэг өглөө

Нийслэлийн хэмжээнд хөрөнгө оруулалт, бүтээн байгуулалтын ажлыг бүх шатандаа эрчимжүүлэх үүрэг өглөө

“Эрдэнэс Тавантолгой” ХК “Миний гэр бүл – Миний бахархал” хөтөлбөрийг эхлүүллээ

“Эрдэнэс Тавантолгой” ХК “Миний гэр бүл – Миний бахархал” хөтөлбөрийг эхлүүллээ

Монгол Улсын Их Хурлын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг өргөн мэдүүллээ

Монгол Улсын Их Хурлын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг өргөн мэдүүллээ

“Монгол Улсын 2024 оны төсвийн гүйцэтгэл батлах тухай” УИХ-ын тогтоолын төслийг өргөн мэдүүлэв

“Монгол Улсын 2024 оны төсвийн гүйцэтгэл батлах тухай” УИХ-ын тогтоолын төслийг өргөн мэдүүлэв

Ногоон санхүүжилтийн тогтолцоог бүрдүүлэх, эрх зүйн орчныг сайжруулах талаар авах арга хэмжээний тухай тогтоолын төслийг баталлаа

Ногоон санхүүжилтийн тогтолцоог бүрдүүлэх, эрх зүйн орчныг сайжруулах талаар авах арга хэмжээний тухай тогтоолын төслийг баталлаа

Гаалийн албан татвараас чөлөөлөх тухай хууль хүчингүй болсонд тооцох тухай хуулийн төслийг өргөн мэдүүлэв

Гаалийн албан татвараас чөлөөлөх тухай хууль хүчингүй болсонд тооцох тухай хуулийн төслийг өргөн мэдүүлэв

“Эрчим хүч-3 төсөл”-ийг хэрэгжүүлэх Зээлийн хэлэлцээрийг соёрхон баталлаа

“Эрчим хүч-3 төсөл”-ийг хэрэгжүүлэх Зээлийн хэлэлцээрийг соёрхон баталлаа

НИТХ-ЫН ДАРГА А.БАЯР ЗАМЫН ХӨДӨЛГӨӨНИЙ ЗӨРЧЛИЙГ AI БУЮУ ХИЙМЭЛ ОЮУН УХААН АШИГЛАН ИЛРҮҮЛЭХ АЖЛЫН ТУРШИЛТТАЙ ТАНИЛЦЛАА

НИТХ-ЫН ДАРГА А.БАЯР ЗАМЫН ХӨДӨЛГӨӨНИЙ ЗӨРЧЛИЙГ AI БУЮУ ХИЙМЭЛ ОЮУН УХААН АШИГЛАН ИЛРҮҮЛЭХ АЖЛЫН ТУРШИЛТТАЙ ТАНИЛЦЛАА

“ЭРДЭНЭС ТАВАНТОЛГОЙ“ ХК ХАРХОРУМ ХОТЫН 410 ГА ТАЛБАЙД 300 МЯНГАН МОД ТАРИНА

“ЭРДЭНЭС ТАВАНТОЛГОЙ“ ХК ХАРХОРУМ ХОТЫН 410 ГА ТАЛБАЙД 300 МЯНГАН МОД ТАРИНА

Япон Улсын Цог Жавхлант Эзэн Хаан Нарүхито, Эрхэм дээд Хатан Масако нар Монгол Улсад төрийн айлчлал хийнэ

Япон Улсын Цог Жавхлант Эзэн Хаан Нарүхито, Эрхэм дээд Хатан Масако нар Монгол Улсад төрийн айлчлал хийнэ

Онцгой байдлын албыг орчин үеийн мэргэжлийн байгууллага болгон хөгжүүлэхийг бүх талаар дэмжинэ

Онцгой байдлын албыг орчин үеийн мэргэжлийн байгууллага болгон хөгжүүлэхийг бүх талаар дэмжинэ

Э.Ниндэв: Тээврийн хэрэгслийн улсын дугаарыг олон улсын стандартад нийцүүлэх, лацны стандартыг батлах шаардлагатай

Э.Ниндэв: Тээврийн хэрэгслийн улсын дугаарыг олон улсын стандартад нийцүүлэх, лацны стандартыг батлах шаардлагатай

Х.Нямбаатар: Хороо, дүүрэг, нийслэлийн ажлууд харилцан уялдаатай явж байж иргэд аль болох таатай орчинд амьдарна

Х.Нямбаатар: Хороо, дүүрэг, нийслэлийн ажлууд харилцан уялдаатай явж байж иргэд аль болох таатай орчинд амьдарна

Онцгой албан татварын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг өргөн мэдүүллээ

Онцгой албан татварын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг өргөн мэдүүллээ

Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг өргөн мэдүүлэв

Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг өргөн мэдүүлэв

Төрийн албаны зөвлөлийн гишүүнээр Л.Золзаяа, Ц.Амартөгс, Б.Төгсцэнгэл нарыг томиллоо

Төрийн албаны зөвлөлийн гишүүнээр Л.Золзаяа, Ц.Амартөгс, Б.Төгсцэнгэл нарыг томиллоо

Нэг удирдлагатай, нэг бодлоготой, нэг зарчимтай ажиллахыг Эрчим хүчний яамны удирдлагуудад Ерөнхий сайд Г.Занданшатар анхаарууллаа

Нэг удирдлагатай, нэг бодлоготой, нэг зарчимтай ажиллахыг Эрчим хүчний яамны удирдлагуудад Ерөнхий сайд Г.Занданшатар анхаарууллаа